ТЭОРЫЯ І ГІСТОРЫЯ
Упершыню аседлае габрэйскае насельніцтва з'явілася ў Беларусі ў канцы XІV ст. у часы Вітаўта. Першыя габрэйскія абшчыны ўзніклі ў Берасці і Горадні. Інтэнсіўная міграцыя габрэяў у Беларусь адбылася ў XVІ ст. з Германіі праз Польшчу і паступова распаўсюдзілася да ўсходніх межаў ВКЛ. У гэты час габрэйскія паселішчы ператварыліся ў юрыдычныя абшчыны з кагальнай арганізацыяй. Першыя кагалы з'явіліся ў тых беларускіх гарадах, што мелі Магдэбургскае права. Кагал адказваў перад урадам і хрысціянскім насельніцтвам за ўсіх сябраў габрэйскай абшчыны.
Сінагога як новы тып культавага будынка павінна была дазволіць ўдзел усіх членаў абшчыны (кангрэгацыі) ў калектыўнай літургіі, якая праводзіцца ўнутры будынка. Такім чынам, будынак павінны быў адпавядаць колькасці кангрэгацыі; памяшканне павінна было быць добра асветлена для чытання Торы, а хто чытае яе - быў добра бачны; нарэшце, у сінагозе павінны былі быць прадугледжаны месцы для адпачынку людзей, якія маліліся падчас працяглай літургіі.
Аўтар-Рамана Целянткоўская -прафесар факультэту Архітэктуры Палітэхнічнага Універсітэта ў Гданьску, кіраўнічка катэдры праэктавання ассяродзя, крытык сучаснай архітэктуры, спецыялісткі ў галіне упраўлення здабыткамі культуры і аховы польскай архітэктуры драўлянай, дзейсны сябра Польскага Нацыянальнага камітэту Міжнароднай Рады аховы помнікаў ICOMOS, камітэту SBH ICOMOS.
аўтар - Харэўскі Сяргей – беларускі мастак, гісторык архітэктуры, мастацтвазнаўца. Выпускнік мастацкай вучэльні імя А. Глебава (1982-1987), Інстытуту жывапісу, скульптуры і архітэктуры імя Рэпіна Акадэміі мастацтваў СССР (1988-1992), асьпірантуры Беларускай акадэміі мастацтваў (1994-1997). Мастацкі рэдактар часопіса «Бярозка», газэты «Свабода». Выкладчык Акадэміі Мастацтваў Беларусі, дацэнт Еўрапейскага Гуманітарнага Універсітэту (ад 2005). Аўтар шматколькасных публікацый, сярод якіх найважнейшыя: “Гісторыя мастацтва і дойлідства Беларусі” (2007), “Культавае дойлідства Заходняй Беларусі 1915-1940 гг.” (2008), зборнік эсэ па гісторыі культуры і праблемам ідэнтычнасці Беларусі “ПраЧутае” (2011), “Сто твораў XX стагоддзя: нарысы па гісторыі мастацтва і архітэктуры Беларусі найноўшага часу” (2011). Друкуецца ў «Нашай Нівы» з моманту яе аднаўленьня (1991), аўтар і вядучы праграмы «Галерэя Свабоды» на радыё «Свабода». Сябра Саюзу Беларускіх пісьменнікаў.
Гэтай восенню споўніцца 26 (!) гадоў, як упершыню грамадзянская супольнасць Беларусі выступіла з заяваю неабходнасці захавання і магчымай рэстаўрацыі адзінага будынка які застаўся ад старадаўняга горада-кляштара сс.бернардынак. Напрацягу гэтага часу грамадства рабіла ўсе магчымыя і немагчымыя высілкі, каб захаваць спадчыну, адстойвала права будучых пакаленняў на аўтэнтычнасць і адметную спадчыну.
З першых курсаў студэнтаў навучаюць, што «малюнак - гэта мова архітэктара», але ці сёння не змяніліся прыярытэты? У спробах разабрацца ў дадзеным пытанні публікуем меркаванне архітэктара Майкла Кілкела, аўтара партала ArchSmarter.
Адзін з самых складаных пытанняў, якія выклікаюць шмат дыскусій у рэстаўратараў і архітэктараў, якія займаюцца пытаннямі аднаўлення гістарычных будынкаў з'яўляецца праблема рэканструкцыі. Асцярогі звязаныя, у прыватнасці, дзеянні пунктаў прайгравання страціў у выніку шкоды, нанесенай вайной, калі няправільна праводзіцца рамонт, але і магчымасць зняцця занадта пашкоджаную частку і замяніць яго новым (выкананне рэплік). Неабходнасць аднаўлення часта дыктуецца ўласнікам аб'екта сумненні ў магчымасці эфектыўнага аднаўлення і яго ўплыву. Жаданне правесці такую працу часта вынікае з няправільнага ўяўлення аб тым, што новы, па азначэнні, тым лепш. Элементы, схільныя рызыцы быць выдаленыя або страчаныя на працягу доўгага часу, ўключаюць, сярод іншага, сталярныя вырабы (дзверы і вокны), дэкаратыўныя элементы даху (np.wiatrołapy, дах, pazdury), ляпныя элементы (карнізы, разьбяныя элементы), парэнчы, вітражы і іншыя будаўнічыя блокі архітэктурнай прыгажосцю, прадумана і запланавана аўтарам архітэктурнага праектавання і фарміравання частка яго спадчыны.
Сёння мы працягваем знаёміць вас з ўражаннямі знакамітых людзей, якія ў розны час мелі магчымасць наведаць наш горад і пакінулі аб гэтым візіце пісьмовае згадванне ў гісторыі. Нямецкі падарожнік Ёган Калі наведаў Львоў ў 1838 годзе і параўнаў яго з Магдэбургам, Нюрнбергам і Франкфуртам-на-Майне.
Multimedialna lekcja baroku z wykorzystaniem animacji i prezentacji przygotowana przez Dariusza Martynowicza, nauczyciela V L.O w Krakowie. Praca nadesłana i nagrodzona w konkursie „Moj@ edukacja -- Pokaż, jak lubisz (się) uczyć!" (II miejsce), Fundacja Teraz Edukacja, 2011
Агнешка Велёха - рэстаўратар жывапісу і паліхромнай скульптуры, выпускніца факультэту кансервацыі і рэстаўрацыі твораў мастацтва Варшаўскай Акадэміі мастацтваў, займаецца рэстаўрацыйнымі праектамі ў фірме Monument Service, cупрацoўнічае настала з Музеем сучаснага мастацтва ў Варшаве.
Амяльчук Ната –беларускі архітэктар, урбаніст. Выпускніца Брэсцкага тэхнічнага Універсітэта. Выкладчык катэдры архітэктурнага праектавання Брэсцкага Тэхнічнага Універсітэта (2003), катэдры горадабудаўніцтва Беларускага Дзяржаўнага Тэхнічнага Універсітэта (2006), кіраўнік аддзела Ўстойлівага Развіцця Беларускага Навукова Даследчага Інстытуту Горадабудаўніцтва (ад 2004). Сааўтар праектаў тэрытарыяльнага развіцця раёна Аўгустоўскага канала (2004); Дэталёвага плану раёну “Паўднёвы” ў Гродна(2006), Канцэпцыі планіровачнага развіцця агламерацыі Ла Вікторыя – Эль Консехо – Сабанета – Лас Тахериас, Венесуэла (2008г.); Схемы планіровачнай арганізацыі парка ў Барынасе «Llano laguna sol», Венесуэла (2010г.), партыкулярнага плана горада-сатэліта Лас Тахеріас (2010г.), Карэктыроўка генерального плана г. Брэста (2011г.) Даследуе праблемы развіцця гарадоў Беларусі,удзельнічае ў праграмах The United Nations Human Settlements Programme, UN-HABITAT
Аўтар: Канд.гіст.навук Соркіна Іна - беларускі гісторык, дацэнт Гарадзенскага Дзяржаўнага Ўнівэрсітэту імя Янкі Купалы (2003-2014). Даследуе гісторыю гарадоў і мястэчак Беларусі, гісторыю ўрбаністыкі, жыццё жыдоўскага насельніцтва ў Беларусі. Аўтарка больш за 100 публікацыяў, у т.л. манаграфіі «Мястэчкі Беларусі ў канцы XVIII – першай палове ХІХ ст.». Лаўрэат прэміі імя Льва Сапегі (2014).
Др Ph Адам Янкевіч – польскі гісторык, юрыст, дфрэктар Бюро Трыбуналу Канстытуцыйнага, культуразнаўца; аўтар шэрагу прац, у прыватнасці, з гісторыі права і палітычнай сістэмы, абароны спадчыны і культурнага ландшафту, культурнай прасторы, прасторавага развіцця, гістарычна-урбаністычных даследаванняў, гісторыі картаграфіі.
Аўтар VELVET: Анна Северынец Архітэктар Галіна Беганская -(нар. 1934 г.) Заслужаны архітэктар БССР (1976). Закончыла БПІ ў 1958 г. Паміж 1958 - 1989 г. працавала ў інстытуце “БелНДІгіпросельбуд”, ад 1970 г. – кіраўнік эксперыментальнай майстэрні. Найважнейшыя працы: планіроўка і забудова цэнтра (у сааўтарстве., 1967–1973), Дом культуры (1967), гатэль (1970), жылёвыя дамы (1973), педагачная вучэльня (1980) у пос. Леніно Гарэцкого р-на; эксперыментальны праект яслей-сада (1970, у сааўт.) ў пос. Леніно Гарэцкого р-на;, Малеч Бярозаўскага Брэсцкай вобласці і Замосточче Берэзінскага р-на; Гандлёвыя цэнтры (1971) ў вёсцы Рясно Каменецкого Брэсцкай вобласьці, Верцілішкі Гарадзенскага раёна; клуб ў в.Баяры Мядзельскага р-на (1972); праект гатэля, конно-спартовай школы ў в.Ратамка Мінскага р-на (1978–1980).
Дасканаласьць, густ, гармонія і вытанчаная кампазыцыя –рысы, якія ўласцівыя эстонскаму майстру экслібрыса і мініацюры, графіку Лембіту Лыхмусу (Lembit Löhmus). Невыпадкова ўзорам для ягонага майстэрства служаць праніклівыя працы Альбрэхта Дюрэра і Гэнрыха Гольтцыуса.
Вядомы савецкі навуковец архітэктар-Вячаслаў Глазычаў пакінуў пасля сабе даволі вялікую спадчыну. У ягоным жыццёвым набытку мноства артыкулаў, кніг, цэлая плеяда вучняў і аднадумцаў, якія працягваюць працаваць над ідэямі, выпрацаванымі ў мінулыя гады. Нават у Тайландзе, дзе 5.06.2012г. спынілася ягонае сэрца, ён працягваў працаваць над «Стратегіяй развіцця Масквы да 2025 года». Незадоўга да гэтага з ім адбылася размова ў "Школе ліхаслоўя"...
Яшчэ ў 60-х мінулага стагоддзя Кевін Лінч ў сваёй манаграфіі «Вобраз горада», пераконваў чытача, што горад перш за ўсё існуе для чалавека. У кнізе, наскрозь пранізанай аўтарскай настальгіяй па старых раёнах, Кевін Лінч упэўнівае чытачоў, што горад ГЭТА калектыўная памяць, што чалавек ўключаецца ў паток часу праз матэрыяльную культуру асяроддзя, які звязвае мінулае і сучаснасць.
Ваўкавыская зямля была пасіяй ягонага жыцця, па якому ён крочыў з дэвізам "Nulla dies sine linea" (Ні дня без радка). Вітольд Карпыза не проста збіраў ўжо вядомыя звесткі, ён даследываў і вывучаў архіўныя крыніцы. Таму, разам з вядомымі ўжо фактамі ў ягоных тэкстах можна знайсці шмат новага, да гэтага часу не вядомага шырокаму колу чытачоў.
Згодна гаспадарскаму лісту ад 28 сакавіка 1490 г. Лососін з мястэчкам Рожана, дворцем Белавічы ды дваром Байковічы ўваходзіў ў склад Слонімскага павету і ў спадчыну «ро раnu Juszku Соjсу i ро раnu Wiesztortie» перайшоў да Казіміра Ягеллоньчыка. У 1552 г. маёмасьці за 3000 коп грошай набыў Васілі Тышкевіч, ваевода падляскій, смаленский, стараста мінскі і піньскі, уладальнік Лагойска.
Язэп Драздовіч - беларускі мастак, скульптар, этнограф, археолаг, педагог. Адзін з заснавальнікаў нацыянальнага гістарычнага жывапісу. Нарадзіўся ў сям'і збяднелага шляхціца-арандатара. Скончыў Віленскую школу малявання (1908 г.). У 1910-14 гг. служыў у арміі, дзе скончыў фельчарскія курсы, у 1-ю сусветную вайну - на Заходнім фронце. Пасля звальнення з арміі з-за стану здароўя жыў на Дзісеншчыне ў фальварку Лявонаўка каля в. Германавічы. У 1919-20 гг. у Мінску: мастак-дэкаратар у «Беларускай хатцы», Беларускім дзяржаўным тэатры; у 1919 г. арганізаваў культурна-асветніцкае т-ва «Заранка», якое адчыняла школы, аматарскі тэатр, бібліятэку; выкладаў малюнак у беларускай гімназіі і жаночай прагімназіі, супрацоўнічаў з літаратурнымі выдаведствамі як ілюстратар.
Ён нарадзіўся ў адной краіне, а праз 6 месяцаў апынуўся ў іншай… Ягоны бацька пхаў пальцам у грудзі малому, кажучы: «Ты – беларус! Паўтары: БЕЛАРУС!». Ён адказаў: «Белалус», – яшчэ не вымаўляючы «р». І гэта быў першы ўрок, каб ведаў, хто такі. Міхась Чарняўскі. Дзядзька Міхась. Выдатны беларускі дзеяч, палітык, гісторык, археолаг, пісьменнік. Чалавек, які ўвасобіў Другое
Том Флеминг: " В последние 10 лет замечена тенденция желания людей уменьшить скорость..."
Лекцыя прачытаная Сцяпанам Стурэйка ў межах Мінскага Фэсту Урбаністыкі
Оперная спявачка ганна Вальска нарадзілася ў 1887 годзе ў Берасьці. Лёсам павязаная з Каліфорніяй яна стварыла там цудоўны парк лотасаў, які назывыаюць цяпре Лотаспарк
Автор: Матыль Тамара архитектор, специалист Института культуры Беларуси в области охраны историко-культурного наследия
Мала хто ведае, што малады архітэктар Іосіф Лангбард распрацаваў праект помніка Хрыстафору Калумбу ў Сан- Дамінго. Здавалася б Калумб, 1925 год! Праект быў адзначаны жюры міжнароднага конкурсу.
Церковь св.Петра и Павла почти неизвестна брестчанам, хотя её руины им хорошо знакомы. При строительстве крепости здание церкви было приспособлено для нужд милитаристических армии российской империи, занявшей Брест в 1794 году.
Будынак сядзібы Юндзілаў адносіцца да XVIII – пач. XIX ст. Помнік гісторыі класіцызму. З пачатку 19 стагоддзя маёнтак Івацэвічы належыў памешчыку Антонію Юндзілу. Да нашага часу захаваліся некаторыя пабудовы мінуўшчыны маёнтка Юндзілаў. У іх ліку адзін з карпусоў цэнтральнай раённай бальніцы. Яго будаўніцтва адносіцца да канца 18 стагоддзя. Гэты будынак мае статус гісторыка-культурнай каштоўнасці III катэгорыі. На месцы былога бровара Юндзілаў дзейнічае сучасны спірта-крухмальны завод.
ABSTRAKT Канструкцыі, будаваныя з драўніны былі высока ацэненыя ў Анатоліі-поўвыспе, што знаходзіцца на далёкім захадзе Турцыі, месцы, багатым на лясы. Артыкул прафесара Тэхнічнага Універсітэта ў Йізыл -спадарыні Gӧrün Arun
Падаецца кожны гараджанін добра ведае свой горад, але ці кожны разумее яго, ці кожны стае гараджанінам, як толькі набывае кватэры у мегаполісе...Размова аб нашых гарадах журналістка Вольга Гардзейчык-Мазярская
Масштаб і тэмпы знішчэння гістарычнай забудовы горада Берасьця ўражваюць. Спыніць гэты вандалізм не могуць неабыякавыя жыхары, ды не хоча пракуратура.
Са стылямі мы сутыкаемся штодзённа, яны наскрозь працінаюць нашае жыццё, надаючы прыкметы адрознасці простым і складаным рэчам, прасторы, падзеям і з’явам. Самі стылі таксама розняцца ўзроўнем складанасці, працягласцю існавання, тэрыторыяй і сферай ужытку, значнасцю ўплыву.
Тамара Матыль Архитекторы, профессионально работающие с пространством, довольно часто пытаются дать словесное описание своих переживаний, cвязанных с ними. Пример сложных эмоций можно найти у Луиса Кана: « Я испытываю сплав различных чувств , cлышать звук – это значит видеть наполненное им пространство. Пространство имеет свою тональность, и я воображаю, как я создаю композицию высокого, сводчатого и покрытого куполом пространства, узкого и высокого , льющегося серебром свет в комнату».
Александра Баярына — архітэктар, яе ведаюць як урбаністычнага антраполага і крытыка сучаснай архітэктуры. Аляксандра Баярына-Сябра Саюза архітэктараў Беларусі і Саюза дызайнераў, выкладчык катэдры дызайна архітэктурнага ассяродзя архітэкурнага факльтэта БНТУ.
Закончыліся заняткі ў першага набору адукацыйнай праграмы "Арганізацыя прасторы" арганізаваннай Палатай Архітэктараў Польшчы. На працягу 2013/2014 навучальнага года амаль 1800 студэнтаў з 65 ВНУ з усёй Польшчы вывучалі асноўныя паняцця архітэктуры і урбаністыкі. У далейшых планах арганізатараў запусціць спецыяльную праграму архітэктурнага адукацыі для вучняў пачатковых школ і правядзення архітэктурных і горадабудаўнічых семінараў для дарослых, падрыхтваных ў час правядзення асаблівых падзей і здарэнняў, а так сама тэматычных праграм для мясцовых саветаў дэпутатаў.
піша Ігар Лапеха Уявіце сабе, мастак-картограф з планшэтам знаходзіцца на нейкай кропцы агляду і з натуры занатоўвае (робіць эскіз) той краявід, які бачыць. Што так было ў выпадку з даследванымі працамі Цюндта і Макоўскага, мы можам пераканацца адразу на свае вочы, заўважыўшы вялікае падабенства малюнкаў з натурай.
У матэрыяле, падрыхтаваным адмыслова для http://euimedia.com/, прадстаўлены асноўныя тэрміны з адпаведнымі выявамі, якія тычацца архітэктурна-аздабленчых якасцяў сінагог.
Поўны пераклад з ідыш артыкула Элі Лісіцкага ў часопісе "Рымон" (Гранат) 1923 году. У артыкуле Лісіцкі ўзгадвае свае ўражаньні ад наведваньня ў магілёўскую Халодную сінагогу ў 1916, у межах этнаграфічнага падарожжа. Неверагодна цікавы аповед пра зьнішчаную камуністамі каштоўнасьць эўрапейскага, а можа нават і сусьветнага масштабу.
Габрэі сяліліся кампактна заўсёды і ва ўсіх месцах свайго пражывання, што было абумоўлена сацыяльна-бытавымі і рэлігійнымі асаблівасцямі габрэйскага жыцця. І ў гарадах Сфарада, і ў гарадах Ашкеназа былі цэлыя кварталы, населеныя выключна габрэямі. Гэтыя кварталы выбіраліся габрэямі хай не цалкам самастойна, але і без прымусу, вырашальную ролю мелі стандартныя фактары - эканамічныя, бытавыя, адносіны з суседзямі і г.д. Але ўжо ў 1239 годзе ў іспанскай Арагоне мясцовы кіраўнік з тыповым іспанскім імем Хайме (Хайме I Канкістадор) выдае ўказ, які прадпісваў габрэям сяліцца выключна ў пэўных спецыяльна адведзеных раёнах. Так узнікае метад ўладкавання тэрыторыі для пражывання габрэяў - гета.
Часамі мы не заўважаем, што мінулыя стагодзі і нашыя продкі ці папярэднікі-берасцейцы прысутныя ў нашым жыцці. Так як і мы яны хадзілі па тых жа вуліцах, марылі і хваляваліся і пакінулі пасля сабе тое, што служыць нам сёння. Юзэф Відэльскі быў адным з уладальнікаў цагельні ў забужанскім Хатылаве перад ІІ сусветнай вайной. У 1934 годзе, ён распачаў будаваць трохпавярховы дом на рагу вуліц Дамброўскага (Савецкай) і Кароткай (Астроўскага). Гісторыю будаўніцтва гэтага дома прадстаўлены ў кароткім нарысе Ірыны Лаўроўскай
Аўтар гэтага відэа-роліка Дзмітры Алейнік кажа, што на яго стварэнне яго натхніў сумны спіс архетыктурных помнікаў Беларусі, "якія варта наведаць, пакуль яны не зніклі" на +TUT.BY (Белорусский портал TUT.BY) у ліпені. http://bit.ly/1tTp3ou .
Ірына Лаўроўская тыкул, а хутчэй кароткая стратэгія была прапанавана грамадзянскай супольнасці др Ірынай Лаўроўскай ў 2007 годзе. Сёння, калі грамадзянскай супольнасць Беларусі прыгатаваная да паважных крокаў, а сітуацыя пра якую ідзе гаварка ў артыкуле, ўсвядомліваецца і ў дзяржаўных колах, варта вярнуццца да прамоўленага тады і ўзважыць вартасць прагназавання і стратэгічнага планавання...
проект городской ЖД лёгкорельсового транспорта, реконструкции и строительства набережных и причалов от крепости до микрорайона Восток могут способствовать созданию полицентричного городского пространства и единой мультимодальной сети городского транспорта. Транспортно-ориентированное развитие / девелопмент (ТОД), или Transit Oriented Development (TOD) становится актуальным и в наших восточноевропейских краях.
Дакранаючыся да твораў гістарычнай архітэктуры, прызнаных у цяперашні час помнікамі мы, як правіла, ўражаныя іх формай і кампазіцыяй. Калі помнік разбураны і пакрыты пацінаю часу ён уражвае нас яшчэ болей, бо сведчыць пра сваю сапраўднасць
Навуковае падарожжа, якое група экспертаў здзейсніла ў красавіку б.г., праходзіла па міншчыне і закранула містычны Ракаў. Павал Ляхновіч, які ўдзельнічаў у падарожжы, аздобіў сухія памеры сваімі цудоўнымі сакавітымі апаведамі пра жыццё у Ракаве ў палове 60-х. Мінула некалькі месяцаў, і зараз маем радасць прадставіць чытачам першую частку ягонага апавядання...
